କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ ଯେ ଆପଣଙ୍କ ଟଙ୍କା ଏକ ଡିଜିଟାଲ୍ ବାର୍ତ୍ତା ପରି ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ଅନ୍ୟ କାହାର ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଦରକାର ହେଲେ କଣ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏହାକୁ ସମ୍ଭବ କରିବା ପାଇଁ ଆମର ବିଭିନ୍ନ ବିତରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି।
1. UPI (ୟୁନିଫାଏଡ୍ ପେମେଣ୍ଟସ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍)
ଏହା କ’ଣ?
UPI ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଏକ ସୁପର-ଫାଷ୍ଟ ମେସେଜିଂ ଆପ୍ ପରି। ଏହାଦ୍ୱାରା ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ ଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ତୁରନ୍ତ ଟଙ୍କା ପଠାନ୍ତି।
ଏହା କିପରି କାମ କରେ:
- ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଏକ UPI ଆପ୍ ସହିତ ଲିଙ୍କ୍ କରନ୍ତି (ଯେପରିକି Google Pay କିମ୍ବା PhonePe)।
- ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ପାଇଁ ଏକ ଛୋଟ, ମନେ ରଖିବାରେ ସହଜ ହେଇପାରିଲା ଭଳି ଠିକଣା ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି, ଯାହାକୁ VPA (ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ପେମେଣ୍ଟ୍ ଆଡ୍ରେସ) କୁହାଯାଏ। ଏହା ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଏକ ଇମେଲ୍ ଠିକଣା ପରି କାମ କରେ। ଏହି VPA ଦେଖିବାକୁ ଏହିଭଳି: “yourname@bankname” (ଉଦାହରଣ: john@icici)।
- ଟଙ୍କା ପଠାଇବା ପାଇଁ, ଆପଣ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ VPA, ଟଙ୍କାର ପରିମାଣ ଏବଂ ଆପଣଙ୍କର ଗୁପ୍ତ PIN (ଯେପରିକି ଏକ ପାସୱାର୍ଡ) ଟାଇପ୍ କରନ୍ତି।
- ଏହି ଆପ୍ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସିଷ୍ଟମ, NPCI (ନ୍ୟାସନାଲ ପେମେଣ୍ଟସ କର୍ପୋରେସନ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ) କୁ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଏ, ଯାହାକି ଆପଣ ଟାଇପ କରିଥିବା ଟଙ୍କାର ପରିମାଣକୁ ତୁରନ୍ତ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ଅନ୍ୟ ପାଖକୁ ପଠାଇବା ପାଇଁ କୁହେ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଏହି ପରିମାଣ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ କୁହେ।
ସରଳୀକୃତ ବୈଷୟିକତା:
- NPCI ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ହବ୍ ଯାହା ସମସ୍ତ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ସଂଯୋଗ କରେ। ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ବାର୍ତ୍ତାଗୁଡ଼ିକ (ମନି ଟ୍ରାନ୍ସଫର) ତୁରନ୍ତ ସଠିକ୍ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଉ।
- ଏହା IMPS (Immediate Payment Service) ନାମକ ଏକ ସିଷ୍ଟମ ବ୍ୟବହାର କରେ ଯାହା ଟ୍ରାନ୍ସଫରକୁ ତୁରନ୍ତ ଘଟାଇ ଥାଏ।
- ଏହା ଛୁଟିଦିନରେ ମଧ୍ୟ 24/7 ଉପଲବ୍ଧ।
ଏହା କାହିଁକି ଆକର୍ଷଣୀୟ?
- ଏହା ଦ୍ୱାରା ଅତି ଦ୍ରୁତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇପାରେ।
- ସବୁବେଳେ କାମ କରେ।
- ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଫୋନରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସହଜ ହୋଇଥାଏ।
2. NEFT (ନେସନାଲ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଫଣ୍ଡ ଟ୍ରାନ୍ସଫର)
ଏହା କ’ଣ?
NEFT ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଏକ ସୂଚୀବଦ୍ଧ ବିତରଣ ସେବା ପରି। ଏହା ଅଧିକ ପରିମାଣର ଟଙ୍କା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଏବଂ ତୁରନ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ।
ଏହା କିପରି କାମ କରେ:
- ଆପଣଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ନମ୍ବର ଏବଂ IFSC (Indian Financial System Code) ନାମକ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୋଡ୍ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଷ୍ଟାଲ୍ ଠିକଣା ପରି।
- ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ଲୋକଙ୍କ ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଟଙ୍କା ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଅନୁରୋଧ ସଂଗ୍ରହ କରେ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟାଚ୍ ଭାବରେ RBI (ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ)କୁ ପଠାଏ।
- RBI ଏହି ବାର୍ତ୍ତାଗୁଡ଼ିକୁ ସଜାଏ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସଠିକ୍ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ପଠାଏ।
ସରଳୀକୃତ ବୈଷୟିକତା:
- ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ବ୍ୟାଚ୍ ଭାବରେ ହୁଏ, ତୁରନ୍ତ ହୁଏନୁହେଁ।
- ଏହା ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ, କିନ୍ତୁ UPI ପରି ଦ୍ରୁତ ନୁହେଁ।
ଏହା କାହିଁକି ଉପଯୋଗୀ?
- ଏହା ବଡ଼ ପରିମାଣର ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭଲ।
- ବହୁତ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ।
3. RTGS (ରିଅଲ ଟାଇମ ଗ୍ରସ ସେଟେଲମେଣ୍ଟ)
ଏହା କ’ଣ?
RTGS ହେଉଛି ବହୁତ ବଡ଼ ପରିମାଣର ଟଙ୍କାର ପ୍ରାଥମିକତା ବିତରଣ ସେବା ପରି। ଯେତେବେଳେ ଟଙ୍କା ତୁରନ୍ତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ପଡେ ସେତେବେଳେ ଏହା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
ଏହା କିପରି କାମ କରେ:
- ଆପଣଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ନମ୍ବର ଏବଂ IFSC କୋଡ୍ ଆବଶ୍ୟକ।
- ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅଟେ ଏବଂ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରାଯାଏ।
ସରଳୀକୃତ ବୈଷୟିକତା:
- ଏଥିରେ ଟଙ୍କା ସ୍ଥାନାନ୍ତର ତୁରନ୍ତ ହୁଏ। ଏଥିରେ NEFT ପରି ବ୍ୟାଚ ଆକାରରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ନକରାଯାଇ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଅନୁରୋଧକୁ କ୍ଳିଅର କରାଯାଏ।
- ଏହା ବହୁତ ବଡ଼ କାରବାର ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଯାହା ତୁରନ୍ତ ସମାଧାନ ଆବଶ୍ୟକ କରେ।
ଏହା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
- ବହୁତ ବଡ଼ ଏବଂ ଜରୁରୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପାଇଁ ଏହା ଆବଶ୍ୟକ।
- ଏହା ବହୁତ ଦ୍ରୁତ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ।
4. IMPS (ଇମିଡ଼ିଏଟ ପେମେଣ୍ଟ ସର୍ଭିସ)
ଏହା କ’ଣ?
IMPS ହେଉଛି ଏକ ସିଷ୍ଟମ ଯାହା 24/7 ତୁରନ୍ତ ଟଙ୍କା ସ୍ଥାନାନ୍ତରକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ।
ଏହା କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରେ:
- ଏହା ମୋବାଇଲ୍ ବ୍ୟାଙ୍କିଂ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କିଂ କିମ୍ବା ATM ବ୍ୟବହାର କରି ତୁରନ୍ତ ସ୍ଥାନାନ୍ତରକୁ ସକ୍ଷମ କରେ।
- ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ହିଁ UPI ସିଷ୍ଟମରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
ସରଳୀକୃତ ବୈଷୟିକତା:
- ଏହା ସର୍ବଦା ଚାଲୁ ରହିଥାଏ, ଏବଂ ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ।
- ଏହା UPI ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ଅଟେ।
ଏହା କାହିଁକି ସୁବିଧାଜନକ?
- ଏହା ସର୍ବଦା ଉପଲବ୍ଧ ଥାଏ, ଏବଂ ତୁରନ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ଟଙ୍କା ପଠାଇବାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପାୟ
ଚେକ୍
ଏହା ଏପରି ହୋଇଥାଏ ଯେପରି ଏକ କାଗଜରେ ନୋଟ୍ ଲେଖି ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଟଙ୍କା ପଠାଇବାକୁ କହିବା। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆପଣଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ପୂର୍ବରୁ ଟଙ୍କା ଜମା ଥିବା ଦରକାର। ଆପଣ ଯାହାଙ୍କୁ ଚେକ ଦେଇଥାନ୍ତି, ସେ ଚେକ ନେଇ ନିଜ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ପଇଠ କରନ୍ତି। ତାଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଏକ ଅନୁରୋଧ ପଠାଏ। ଏହାପରେ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆପଣଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଟଙ୍କା ପଠାଏ। ଏତେବେଳେ ଯାଇ ସେହି ଚେକ ଟି କ୍ଳିଅର ହୁଏ। ଧରାଯାଉ ଆପଣ ଚେକ ଦେଇଛନ୍ତି ସିନା ଆପଣଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଟଙ୍କା ଜମା ନାହିଁ କିମ୍ବା କୌଣସି ସିଗନେଚର ମିଶେନାହିଁ, ତେବେ ଚେକ ବାଉନ୍ସ ହେଇଯାଏ। ଏପରି ହେଲେ ଆପଣ ଜୋରିମାନା ଭୋଗିବାକୁ ପଡିପାରେ।
ଡିମାଣ୍ଡ ଡ୍ରାଫ୍ଟ (DD)/ ବ୍ୟାଙ୍କ ଡ୍ରାଫ୍ଟ
ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆପଣ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଯାଆନ୍ତି ଏବଂ ଆପଣ ଟଙ୍କା ପଠେଇବାକୁ ଚାଁହୁଥିବା ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ଅନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଏକ ଡ୍ରାଫ୍ଟ ମାଗନ୍ତି। ବ୍ୟଙ୍କକୁ ଆପଣ ଆବଶ୍ୟକ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଯାହା ଅନ୍ୟ କିଛି fees ଦିଅନ୍ତି। ସେହି ଡ୍ରାଫ୍ଟରେ ଉକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନାମ ଲେଖାଥାଏ। ଆପଣ ସେହି ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଉକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି କିମ୍ବା ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ ପରେ ସେମାନେ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଯାଇ ସେହି ଡ୍ରାଫ୍ଟ ବଦଳରେ ଟଙ୍କା ଆଣନ୍ତି।
POS (ପଏଣ୍ଟ ଅଫ ସେଲ)
ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଦୋକାନରେ ଦେୟ ଦେବା ପାଇଁ ଏକ କାର୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ଯେପରିକି ଦୋକାନର ମେସିନ୍ ରୁ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଯାଇ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ମଗାଯାଏ।
ସଠିକ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ କିପରି ବାଛିବେ?
- ଛୋଟ, ଦ୍ରୁତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପାଇଁ → “UPI” ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ବଡ଼, କମ୍ ଜରୁରୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପାଇଁ → “NEFT” ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ବହୁତ ବଡ଼, ଜରୁରୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପାଇଁ → “RTGS” ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ଯେକୌଣସି ତୁରନ୍ତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପାଇଁ → “IMPS” ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ, କାରଣ ଏହା UPI ପାଇଁ ମୂଳ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା।
ଏହା ସବୁ ହେଉଛି ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଡିଜିଟାଲ୍ ମେସେଜ ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟ ସିଷ୍ଟମ୍ ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ଟଙ୍କାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ଦକ୍ଷତାର ସହିତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରେ!